Kaštel Lukšić

W zachodniej części dzisiejszego Kasztel Lukszicia, Mihovil Rosani w 1428 roku wybudował swój kasztel, który jest dobrym przykładem budowania kaszteli na morskich rafach. Obok wsi Ruszinac była mniejsza wioska, którą z powodu zagrożenia, opuścili mieszkańcy. Niedaleko znajduje się kościół św. Jana (sv. Ivan).

W 1478 roku szlachcice z Trogiru, Nikola i Jerolim Vitturi, otrzymali pozwolenie od wenecjańskiego doży, na budowę pałacu – kasztelu na brzegu morza, aby w nim schronić swoją rodzinę i chłopów najemnych ze wsi Ostrog, położonej na grzbiecie góry Balovan. Budowa pałacu, jako bogatej renesansowej budowli, została ukończona w 1654 roku. Z południowej strony był to rezydencjalny dwupiętrowy budynek z balkonem i wyjściem na morze na wypadek napadu wroga. Na północnej stronie znajdują się dwie wieże obronne, tutaj był dawniej most zwodzony, łączący kasztel z lądem. W XVIII wieku most zwodzony zastąpiono kamiennym mostem o jednym przęśle. Pośrodku pałacu znajduje się dziedziniec arkadowy z galeriami na pierwszym i drugim piętrze.

Obecnie w odnowionym pałacu Vitturi znajduje się Muzeum Miasta Kasztela, Wspólnota Turystyczna Miasta Kasztela oraz inne instytucje kulturalne. Staje się on centrum kulturalnym miasta, ponieważ tutaj odbywają się wystawy, koncerty, przedstawienia teatralne itp.

Wokół kasztela powstała wieś otoczona murami obronnymi. Gotycko–renesansowy kościół Wniebowzięcia Matki Bożej (Gospe od Uznesenja) położony jest na północnym krańcu starej wsi. Został wybudowany w 1530 roku, pierwotnie w stylu gotyckim. Nowy kościół parafialny wznoszono od 1776 do 1817 roku w stylu późnego baroku. Jest prawdziwą skarbnicą dzieł sztuki, obrazów i rzeźb. W kościele znajduje się barokowy krucyfiks wykonany przez Piazzetta (XVII wiek), obraz ołtarzowy wykonany przez włoskiego malarza Palmę Młodszego (XVI wiek) – Wniebowzięcie Bogurodzicy, w ołtarzu głównym obraz "Bogurodzica z dzieciątkiem" (XV wiek), sarkofag splickiego arcybiskupa męczennika św. Arnira – dzieło Juraja Dalmatinca (XV wiek).

W Luksziciu znajduje się również kasztel Tataglia – Ambrossini. Dr Henryk Šoulavy z Pragi w roku 1903 odwiedził Kasztel, kupił go i w 1909 roku otworzył w nim pierwszy pensjonat w Kasztelach. Kasztel Lukszić słynnie z legendy o Miljenku i Dobrili, kasztelańskim Romeo i Julii, dwojgu młodych kochanków, których miłość, chociaż przypieczętowana małżeństwem, skończyła się tragicznie.

Tuż obok pałacu znajduje się klasycystyczny park Vitturi z drugiej połowy XVIII wieku. Założył go Radoš Micheli Vitturi. W 1968 roku został ogłoszony zabytkiem architektury parkowej. Obok parków: Gučetićeva w miejscowości Trsteno, Garanjinova w Trogirze i Borellijeva w miejscowości Sv. Filip i Jakov, zaliczany jest do rzadkich tego typu zabytków. Niedaleko od parku Vitturi znajduje się kamienny słup graniczny, który w średniowieczu wyznaczał granicę między posiadłościami trogirskich i splickich arystokratów.

Pod Kozjakiem, na grzbiecie góry Balavan (259 m n.p.m.) znajduje się kościół św. Wawrzyńca z Ostroga (sv. Lovro od Ostroga), wsi, która była siedzibą didića (wolnych chłopów, posiadających własny majątek), wspomniana w dokumentach z 1171 roku. Wioska została zbudowana na pozostałościach iliryjskiej i rzymskiej osady.

Kościół św. Jana Birnja (Ivana Birnja) wybudowany został na najwyższym szczycie zachodniego odcinka Kozjaka zwanym Ilirska Gradina (637 m n.p.m.).
Na dzień św. Jana wybierano żupana (wojewodę), stąd więc prawdopodobnie pochodzi imię kościoła.

Hotel Kastel, Villa Žarko oraz kwatery prywatne gwarantują przyjeżdżającym przyjemny pobyt.